Yıldız oluşumu dönemi sonu: 10¹⁴ yıl. Yok olan yıldızların patlaması ile ortama yayılan metaller ve hidrojenin bir araya gelmesi ile bu zaman kadar sürekli bir yıldız oluşumu varken, bu süreden sonra yıldız ve galaksi oluşumu biter. En küçük kütleli yıldızlar yanmaya devam eder. Ağır elementlerin oluşumu füzyon reaksiyonları bittiğinden durur. Evren genişlediği için soğuma devam eder ve kozmik arka plan ışınımın gücü azalır. Yüz milyar yıl sonra yaklaşık 1K düşer. Genişlemenin doruk noktasında, sıcaklık düşmeye devam edecek ve dibe vuracaktır.

Gezegenler yörüngelerinden çıkar: 10¹⁵ yıl

Kütle çekimsel değişiklikler ve diğer kütlelerden dolayı gezegenler yörüngelerinden çıkar. Yaşanabilir gezegen bulmak insanoğlu için ciddi şekilde zorlaşacaktır. Bugün, gezegenimiz Güneş çevresinde saniyede 30 km, Güneş galaksi çevresinde saniyede 220-250 km, galaksimiz de yerel küme çevresinde saniyede 200 km’lik hızla dönmektedir. Güneşimizin galaksi merkezi çevresindeki bir turu 200 milyon yıl alır.

Yıldızlar yörüngelerinden çıkar: 10¹⁶ yıl

Aynı etkilerle yıldızlarda, galaksiler içindeki yörüngelerinden sapar ve çıkar. Süper dev kara delikler de buna katkıda bulunur. Ancak bu süper dev kara delikler de ölümsüz değildir.

Protonların yarısının bozunması: 10³⁶ yıl

Evrende görünen madde 10²¹ güneş kütlesi ya da 10⁴⁸ tona denk ağırlıktadır. Bu aşamada evrendeki maddenin yarısı, maddeyi oluşturan temel yapılardan olan protonların bozunumu/yıkımı ile gama ışınına dönüşür. Evrende, var olduğumuz şu an yaklaşık 10⁸⁰ proton olduğu düşünülmektedir. Protonlar zaman içinde daha düşük enerjili olan pozitron+piona dönüşmeyi yeğleyeceklerdir. Pion son derece kararsızdır ve hemen iki fotona ya da elektron-pozitron çiftine dönüşecektir. Pozitronlar da elektronların karşıt parçacığıdır ve elektron ile pozitron bir araya geldiklerinde birbirlerini yok ederler, enerjileri foton şekline dönüşür. Proton ömrünün 10²⁸ ile 10³² yıl arasında olduğu tahmin edilmektedir. 10²⁸ yıldan itibaren protonlar bozunmaya başlayacaktır. 10⁶⁵ yıl sonra iyi kesilmiş köşeli bir elmas küresel bir boncuğa, her bir kaya parçası pürüzsüz bir topa dönecektir. (50 kg’lık insanda 3•10²⁸ proton vardır. Protonun ortalama ömrü 3•10²⁸ saniye olsaydı=10²¹ yıl, her saniye bedenimizde bir proton bozunumu olacaktı).

Tüm protonlar bozunur: 10⁴⁰ yıl

10⁴⁰ yılda tüm protonlar gama ışınına dönecektir.

Kara delik dönemi: 10⁴⁰-10¹⁰⁰ yıl

Kara delikler kütle ve çekim alanının bir araya gelmesinden oluşur. Kara delikler özellikle büyük kütleli yıldızların kaderinin bir parçasıdır. Bizim Güneş’imizin kütlesinin 3 katından düşük kütleli yıldızlar kara deliğe dönüş(e)mez. Kara deliklerde çekim gücü o kadar fazladır ki ışık (foton) bile bu çekimden kurtulamadığından karanlık ya da boş alanlar olarak tespit edilirler. Bir kara delikten kaçmak için, kaçış hızı ışık hızında olmalıdır (Dünya’mızdan kaçış hızı 11 km, Güneş’in ise 618 km/san). Kara deliğin içinde gerçekleşen olaylar dışarıdaki gözlemciye sonsuza dek saklı kalır. Kara deliğin yüzeyinde “olay ufku” denen bölge, delik içi ve dışını birbirinden ayıran sınır çizgi olarak kabul edilebilir. Olay ufku içindeki bir astronot dışarıyı görebilir, ama dışarıdaki birisi içerideki astronotu göremez. Çünkü kara deliğin içinden dışarı çıkıp, dıştaki gözlemcinin gözüne ulaşacak fotonlar ve hiçbir iletişim aracı yoktur. İçeride yer alan bir astronot da dışarıya hiçbir yolla bilgi gönderemez. Kara delik merkezinde kütleçekimi o kadar yüksektir ki, uzay ve zamanı büker (uzay-zaman tekilliği). Bu bölgelere “kurt delikleri” denir ve başka uzay-zamanlara buralardan bağlantı olma olasılığı vardır. Burada normal uzay-zaman kavramları geçerli değildir.

            Kara delikler çok küçük, minyatür olabileceği gibi süper dev de olabilirler. 1,6•10^-35 metre boyutlarında (Planck genişliği) bile kara deliklerin olduğu öne sürülmektedir. Bu kara delikler saniyeler içerisinde buharlaşır. Küçük kara delikler bir araya gelip daha büyük kara delikler oluşturabilir.

Kara delik bozunma dönemi: 10¹⁰⁰ yıl

10.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.

000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000

Kara delikler bir ışınım esintisinde ısı ve ışığa dönüşerek yok olurlar. Ancak bu süreç çok yavaştır. Bizim güneşimiz kütlesinde bir kara delik yok olması 10⁶⁶ yıl, süper kütleli bir devin yok olması 10⁹³ yıl alır ve bu süreç evrenin arka plan sıcaklığı kara delik sıcaklığının altına düşmedikçe başlamaz. Çünkü, çevrede ısı fazla ise kara delik çevreden gelen ısı ile beslenir. Önce küçükleri, sonra orta boy kara delikler fotonlara dönerek buharlaşırlar. Sonunda süper dev kara delikler fotonlara dönerek ortadan kalkar. Hemen hemen tüm madde fotonlara dönüşür. Fotonlar ya da her dalga boyunda ışık evrenin tek hâkimidir. Belki çok az sayıda kara delik var olabilir.

Aydınlık çağı: 10¹⁰⁰ -10¹⁵⁰ yıl

Tüm kara delikler fotona (ışığa) döner.

Demir çağı: 10¹⁵⁰⁰ yıl sonra

Bazı fizikçilere göre, soğuk füzyonla evrendeki tüm madde, en istikrarlı çekirdek biçimi olan demir elementine dönüşecektir.

Düşük enerjili durum: 10¹⁰⁰⁰ yıl

Evren çok düşük enerjili bir duruma girer. Bundan sonra ne olacağı bilinmez. Uzay veya zaman hakkında yorum yapılamaz. Bildiğimiz kadarıyla hiçbir temel süreç gerçekleşmez. Zaman öylesine uzundur ki, mevcut sonsuz zamanın yine de neredeyse yok denecek kadar küçük bir bölümüdür, “sonsuzluk çok uzun bir zamandır.” Bir varlığın zamanın geçişine dair öznel deneyimi, bilgi işleme hızına bağlıdır: kullanılan bilgi işleme mekanizması ne kadar hızlı ise, varlığın birim zaman başına düşünce ve algısı o kadar artar ki, zaman daha hızlı geçer görünür. Eğer kimyasal süreçler yerine nükleer süreçlerle çalışan bir beynimiz olsaydı, nükleer süreçler kimyasal süreçlerden binlerce kat daha hızlı olduğundan, bilgiyi binlerce kat hızlı işleyecek ve zamanın akışını da o denli hızlı algılayacaktık. Şimdiki bir saniyemiz pek çok yıla karşılık gelecektir.[1]

            Bu dönemde insan varlığı, en azından bu evrende ve boyutta devam edemeyecektir. Belki başka evrene kaçanlar kurtulabileceklerdir. Evrenin bir amacı varsa ve bu amaca ulaştığında sona ermesi beklenir. Evren, varlığını sonsuza dek sürdürecekse, var oluşunda bir amaç bulmak imkânsızdır.